Các dòng vốn tài chính xanh trên thị trường quốc tế đang rất dồi dào, và các nhà đầu tư rất quan tâm đến việc đầu tư vào Việt Nam. Tuy nhiên, các doanh nghiệp Việt Nam vẫn đối mặt với nhiều thách thức trong việc tiếp cận vốn này.
Ông Võ Trí Thành, Viện trưởng Viện Chiến lược Thương hiệu và Cạnh tranh, đã chia sẻ tại một hội thảo về triển vọng phát triển tài chính xanh tại Hà Nội rằng việc chuyển đổi xanh đang trở thành xu hướng tất yếu cho doanh nghiệp. Ông nhấn mạnh rằng 80% vốn tài chính hiện nay yêu cầu tuân thủ các tiêu chí Môi trường, Xã hội và Quản trị (ESG). Việc này không chỉ cấp bách mà còn quan trọng đối với doanh nghiệp trong việc tận dụng cơ hội mới từ các thực hành xanh.
Tuy nhiên, ông cũng lưu ý rằng các doanh nghiệp Việt Nam vẫn gặp nhiều khó khăn trong việc thực hiện chuyển đổi xanh, bao gồm chi phí chuyển đổi cao và áp lực thị trường.
Ông Lê Xuân Nghĩa, thành viên Hội đồng Tư vấn Chính sách Tài chính và Tiền tệ Quốc gia, đã đưa ra ví dụ về gói đầu tư 15,5 tỷ USD từ Đối tác Chuyển đổi Năng lượng Công bằng (JETP) để Việt Nam chuyển từ nhiên liệu hóa thạch sang năng lượng tái tạo. Dù có sự hỗ trợ lớn này, các khoản vốn vẫn chưa được phân bổ cho một dự án khả thi do các vấn đề về thủ tục pháp lý.
Ông Nghĩa chỉ ra rằng mặc dù tài chính xanh được thảo luận nhiều, nhưng việc thực hiện vẫn còn hạn chế. Các khoản tín dụng xanh và trái phiếu xanh cho các dự án năng lượng gió và mặt trời thường hoạt động như các khoản vay tiêu chuẩn, không có ưu đãi đặc biệt nào. Quỹ Bảo vệ Môi trường, do Bộ Tài nguyên và Môi trường quản lý, hiện có 1,8 nghìn tỷ VNĐ chỉ dành cho các dự án xử lý chất thải, nhưng điều kiện vay vốn rất khắt khe.
Theo ông, điều này không thể coi là một quỹ tài chính xanh thực sự, vì quy mô của nó không đáp ứng được nhu cầu của Việt Nam cho việc chuyển đổi năng lượng và giảm khí nhà kính đến năm 2030. Ngân hàng Thế giới ước tính Việt Nam cần từ 360 tỷ đến 400 tỷ USD cho mục đích này.
Ông Tô Trần Hòa, Phó Cục trưởng Cục Phát triển Thị trường Chứng khoán thuộc Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (SSC), nhấn mạnh rằng phát triển tài chính xanh là trọng tâm của SSC và Bộ Tài chính. Để hỗ trợ doanh nghiệp, SSC đã ban hành sổ tay về báo cáo phát thải khí nhà kính và phát hành trái phiếu xanh, đồng thời giám sát chặt chẽ để đảm bảo trái phiếu xanh được sử dụng đúng mục đích.
Ông Nguyễn Tùng Anh, Trưởng phòng Nghiên cứu Tín dụng và Dịch vụ Tài chính Xanh tại FiinRatings, cho biết mặc dù tín dụng xanh đã có sự tăng trưởng ấn tượng, nhưng hiện chỉ chiếm 4,32% tổng dư nợ của nền kinh tế, cho thấy còn nhiều tiềm năng để phát triển.
Ông cũng lưu ý rằng cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan liên quan để đảm bảo việc thực hiện các quy định về tài chính xanh được hiệu quả và nhất quán.
Chia sẻ kinh nghiệm trong việc huy động vốn xanh từ các nguồn quốc tế, ông Nguyễn Anh Tuấn, Giám đốc Tài chính của Tập đoàn PAN, cho biết rằng công ty luôn ưu tiên chuyển đổi xanh và phát triển bền vững. Khi huy động vốn, PAN Group đã làm việc với nhiều tổ chức tài chính quốc tế và được cung cấp các sản phẩm tài chính xanh phù hợp.